یادداشت رسیده – مجید کریمی*
دفاع استاد ابراهیم حقیقی از طراحی مجموعه پوسترهای جشنواره تئاتر فجر سوال برانگیز است.
در ابتدا باید شجاعت طراح مجموعه پوسترهای این دوره جشنواره را ستود، زیرا این موقعیت بدست آمده را با ریسک بالایی آزموده و دست به ارائه طرح هایی اگرچه فاقد اصالت و هاله اثر، اما متعلق به رسانه ای تازه زده و سوخت آن را پذیرفته است.
با انتخاب این نمادها که هر روز و هرلحظه در دیدگان مخاطب قرار می گیرد، گویی (aura=هاله اثر) = (طرح پوستر) یا اصالت موضوعی آن از بین رفته و اثر در ابتدای راه، در ذهن مخاطب، فاقدaura یا اصالت است .
چرا مجموعه پوستر ؟! کاربرد مجموعه پوستر کجاست؟
آیا انتخاب مجموعه پوستر در مقابل یک پوستر گویا و کارامد؛ نشانگر تردید طراح در گویایی طرح ساده و مینی مال خود نبوده است؟
– اگر تنها یک پوستر که گویای همه جنبه های زیبایی شناسی، کاربردی و محتوایی جشنواره تئاتر فجر بود، طراحی می شد، آیا همچنان طراح پوستر، این احساس نیاز را داشت که دیگر مفاهیم مورد نیاز جشنواره را در پوسترهای دیگر بگنجاند؟
دیگر آنکه در هر یک از پوسترهای این مجموعه، چه مفاهیم و نشانه ها و المانها و نمادهای خاصی نهفته که مخاطب را به وجود آنها مجاب کند و او را به سوی سالن های این فستیوال بزرگ سالیانه بکشاند؟
تداعی ماسک های غم و شادی تئاتر …
ماسک های معروف غم و شادی(تراژدی و کمدی) نماد تئاتر بوده، هست و خواهد بود و مرتبط بودن آن با این حوزه کفایت نمی کند. طراح در پوستر خود نسبت به نیازهای متنوع امروزی، چه خلاقیتی در نحوه ارائه و کاربرد آن داشته است؟ اینکه فقط این نمادهای ساده انگارانه و دم دستی را از رسانه ای دیگر به پوستر خود منتقل کرده است، چه تازگی ای به همراه داشته است؟ چنین به نظر می رسد که طراح تنها با هدف استفاده از نمادهای آشنای ذهن مخاطب برای پوستر خود بهره جسته است.
چرا رفتار مدرن پوستر شوخی تلقی می شود؟!
سادگی زیاد، در نحوه ساده کردن پوستر و نبود خلاقیت در ایجاد طرحی مدرن و گویا برای جشنواره ای که اگرچه در بخش هایی با نقص همراه بوده یا هست، اما نشانه ای از عملکرد و تلاش یکسال اهالی متفکر حرفه ای تئاتر است که قرار است در رقابتی تنگاتنگ دیده شده و داوری شوند.
چگونه می توان پذیرفت سواد بصری اهالی تئاتر هنوز به شیوه کلاسیک گرایش دارد؛ در حالیکه دوسوم آثاری که به صحنه می رود، آثار مدرن است. هر یک از کارگردانان تئاتر در آثار خود از همه هنرها در انتقال اندیشه خود بهره می برند تا بتوانند تصاویر و تابلوهایی امروزی، نو و خاص بیافرینند؛پس چگونه می شود توجهی به مدرن بودن پوستر یا پوسترهای جشنواره نداشته باشند!
یک جشنواره باید دارای پوستری استثنایی باشد که به یاد بماند.
براستی این مجموعه پوستر این ظرفیت را ندارد. البته شاید از دیدگاه زرشک طلایی بتواند در یادها بماند، زیرا هرگاه مخاطب به یاد این دوره از جشنواره بیفتد، فورا پوسترهای دارای رنگ های جیغ و نمادهای گل درشت آن را به خاطر خواهد آورد!
اگر این پوسترها را شوخی تلقی کنیم …
چرا باید نقص پوستر جشنواره را به عیب و نقص نحوه برگزاری و آثار ارائه شده آن نسبت دهیم؟ آثار ضعیف تاوان خود را با دیده نشدن پس خواهند داد. پس بیائیم اگر طراحی پوسترمان نیز عیب و نقصی دارد، آنرا بپذیریم و به واکنش اهالی هنر از خبرنگاران گرفته تا اهالی تئاتر احترام بگذاریم، زیرا نظرهر یک از آنها صرف نظر از تخصص شان، به اندازه یک مخاطب عام تئاتر وارد است.
اگر هر یک از ما در کار خود همانند این نظر که «خودمان که می دانیم صاحب چه جشنواره ای هستیم» بیندیشیم، آیا همه بخش های این هنر دارای همین نقیصه نخواهد بود؟
ضمنا: چرا باید پوستر یک جشنواره دوماه بعد فراموش شود؟ مگر پوستر یک جشنواره هنری، معرف آن رویداد نیست؟ پس چرا باید بعد از دو ماه فراموش شود ؟ مگر نه اینکه باید بتوان از پوستر، تیزر، آنونس، تریلر و … هر اثر هنری به طور تقریبی از ماهیت آن اثر مطلع شد؟
پوستر جشنواره، تیزر محیطی این جشنواره نیز محسوب می شود. آیا این تیزر محیطی توانسته رسالت خود را انجام دهد؟!
چرا درباره پوسترهای زشت فیلم های سینمایی که در پشت شیشه بقالی ها نصب شده است، حرفی زده نمی شود؟
بدیهی است برای اینکه اهمیت یک اثر سینمایی یا نمایشی در مقابل تولیدات یکسال یک کشور و حضورشان در یک رویداد رقابتی سینمایی یا نمایشی، بسیار کمتر است (به اندازه تعداد آثار حاضر در جشنواره). ضمن آنکه برای هر یک از آنها نیز جامعه هنرهای تجسمی باید پاسخگو بوده و اشکالات آنها را برطرف کند. هرچند اگر تهیه کنندگان غیرتحصیلکرده سینما از تاثیر یک پوستر در معرفی فیلم خود به مخاطب آگاه بودند، اجازه نمی دادند این موقعیت به سادگی از دست برود.
* مدرس دانشگاه،بازرس هیات مدیره کانون کارگردانان خانه تئاتر و کارگردان تئاتر
اشتراک گذاری در: 
